Glasblazen: de menging van de bestanddelen

Glas is een wonderlijk materiaal dat al vele honderden jaren een enorme aantrekkingskracht uitoefent op mensen van alle leeftijden. Bij het maken van glas is de kwaliteit van de grondstoffen van groot belang. De belangrijkste chemische bestanddelen van glas zijn zand, kalk en soda. De sleutel tot het produceren van hoogwaardig glas is een uitstekende menging van de ingrediënten.
Glas is oorspronkelijk kleurloos. Kleur ontstaat door het toevoegen van verschillende metaaloxiden aan het glas tijdens het glasblazen.

De grondstoffen worden gemengd en in een smeltoven verhit tot een temperatuur van wel 1400 graden. Hierdoor worden de grondstoffen vloeibaar, waarna de oven wordt teruggezet naar zo'n 1100 graden. Zo blijft het glas alsnog vloeibaar, maar is het ook daadwerkelijk geschikt om te gebruiken. Het is dan in feite iets stroperiger.

Het glasblazen

De werking van glas aan de blaaspijp

Nadat het glas qua temperatuur en vloeibaarheid geschikt is om te gebruiken, haalt de glasblazer met zijn blaaspijp glas uit de oven. Dit wordt ook wel 'keien' genoemd. Nu kan de glasblazer aan zijn glasobject beginnen. Glasblazen is een lastige techniek, waar veel geduld en ervaring voor nodig is. Zo doet een glasblazer er ongeveer 8 jaar over voordat hij zich meesterglasblazer mag noemen.

Glas aan de blaaspijp is eigenlijk net als honing, en bij het blazen van glas is coördinatie essentieel. Tijdens het vormen van het glaskunst object mag de blaaspijp namelijk niet stilgehouden worden, om te voorkomen dat het glas door de zwaartekracht in één richting uitzakt. Daarom moet de glasblazer de blaaspijp continue rond draaien. 

Het is eigenlijk een dans tussen hitte, zwaartekracht & centrifugaal kracht.

Af en toe moet de glasblazer het glas aan de blaaspijp af en toe opnieuw verwarmen zodat het weer goed bewerkbaar is. Tijdens het vormen koelt het glas namelijk af, en wordt het te stug. Door het het glas tussendoor op te warmen in de opwarmoven wordt het glas weer zachter, en is het weer goed te vormen.

Groeien, kleuren & blazen van glas aan de blaaspijp

Doordat de glasblazer door de blaaspijp blaast, zal er een bel ontstaan. Hoe meer de glasblazer blaast, hoe groter hij de bel kan maken. Met de hand of met gereedschap kan de glasblazer het glas gaan vormen.

Hij kan het handmatig vormen door middel van een een nat dik stuk krant of met een handmal (klots). Tijdens het blaasproces kan de glasblazer het glas kleuren door metaaloxides toe te voegen. Uiteraard kan de glasblazer óók extra glas aan de blaaspijp toevoegen (keien) om een grotere massa glas aan de pijp te hebben, zodat hij zijn glasobject in spe groter en/of zwaarder kan maken. Zo kan het gewicht aan de blaaspijp oplopen tot wel 15kg!

Afkoelen en nabewerken van het glasobject

Door het blazen en vormen van heet glas ontstaat er enorm veel spanning in het glas. Daarom wordt ieder glasobject na het blazen in een afkoeloven gezet, welke gedurende gemiddeld 3-4 dagen teruggebracht wordt naar kamertemperatuur. De duur van het afkoelen is afhankelijk van de grootte en dikte van het object, en door het object geleidelijk af te koelen wordt de spanning uit het glas gehaald.

Doet men dit niet, dan zal het glasobject uiteindelijk uiteen spatten!

Nadat het glaskunstwerk geheel is afgekoeld, moet deze op de 'koude afdeling' afgewerkt worden. Zo moet de zijde waar de blaaspijp of pontil gezeten heeft netjes glad gemaakt worden, door te slijpen en polijsten.

Uiteindelijk is het eindresultaat een prachtig glaskunst werk!